Τετάρτη 22 Σεπτεμβρίου 2010

ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ

  Τον τελευταιο καιρο (και οχι μονο…) γινονται πολλες συζητησεις για τα προβληματα του συστηματος υγειας στο νομο μας και τους πιθανους (ή και απιθανους!) τροπους αντιμετωπισης τους. Τη διεξοδο δινει, για αλλη μια φορα, ο θυμοσοφος λαος, μέσα απο τις παροιμιες του για την υγεια και την ιατρική.   ......


Η προέλευση των παροιμιών
Οι παλαιότερες συλλογές παροιμιών έχουν βρεθεί στην αρχαία Αίγυπτο και ανάγονται γύρω στο 2500 π.Χ. Ο πρώτος Έλληνας, όμως, που ασχολήθηκε συστηματικά με τη συλλογή και την ταξινόμηση των παροιμιών, θεωρείται ότι ήταν ο φιλόσοφος Αριστοτέλης. Οι παροιμίες είναι σύντομες, σφριγηλές σε νόημα, προτάσεις λαϊκής σοφίας, που πέρασαν στην καθημερινή γλώσσα. Συχνά είναι έμμετρες και εκφράζουν με περιεκτικό, αλληγορικό τρόπο, αλήθειες που αποτελούν απόσταγμα της πείρας του λαού, ενώ αρκετές φορές έχουν σατιρικό περιεχόμενο.Οι περισσότερες από αυτές εκφράζουν τον τρόπο σκέψης και τις συνήθειες που επικρατούσαν στη χώρα μας πριν από πολλά χρόνια. Οι παροιμίες, παραδόθηκαν με τον προφορικό λόγο από γενιά σε γενιά και μαζί με τους μύθους, τους θρύλους, τα παραμύθια, τα αινίγματα και τα τραγούδια, αποτελούν ένα ανεκτίμητο λαογραφικό θησαυρό της πολιτιστικής μας παράδοσης.
ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ
Όπως είναι φυσικό, το σημαντικό θέμα της υγείας δεν θα μπορούσε να λείψει από το πλούσιο ρεπερτόριο των παροιμιών του λαού μας, ο οποίος αντιμετώπισε διαχρονικά τα προβλήματά του, άλλοτε με λύπη και περίσκεψη και άλλοτε με αυτοσαρκαστική ή περιπαιχτική διάθεση.
Η υγεία πάνω απ’ όλα
Είναι κοινή παραδοχή, ότι ένα από τα σημαντικότερα πράγματα στη ζωή του ανθρώπου είναι η καλή υγεία, γι’ αυτό και πιστεύεται ότι:
΄΄Όταν έχεις την υγειά σου, έχεις όλα τα καλά σου΄΄
Η πρόληψη
Από την εποχή, κιόλας, του Ιπποκράτη στην αρχαία Ελλάδα, οι πρόγονοί μας είχαν αναγνωρίσει το σημαντικό ρόλο της πρόληψης, άσχετα αν οι περισσότεροι σήμερα δεν τηρούν τις οδηγίες προληπτικού ελέγχου των γιατρών:
΄΄Όταν τα πόδια είναι ζεστά, η κεφαλή σου κρύα
και το στομάχι σου ελαφρύ, γιατρού δεν έχεις χρεία΄΄
Απαραίτητη, όμως, είναι και η άμεση αντιμετώπιση μιας κατάστασης, προτού χειροτερέψει:
΄΄Μικρό μπουμπούκι γιάτρεψε, πριχού να μεγαλώσει΄΄
Επίσης, δεν παραλείπεται και η σημασία της υγιεινής ζωής, για την εξασφάλιση καλής υγείας:
΄΄Ο ύπνος θρέφει το μωρό
κι ο ήλιος το μοσχάρι
και το κρασί τον γέροντα
το κάνει παληκάρι΄΄
Η αρρώστια δεν κρύβεται
Επειδή, συχνά, επιχειρείται από κάποιους η απόκρυψη της αρρώστιας τους, όπως ακριβώς συμβαίνει και με τα πλούτη, οι παροιμίες αποκαθιστούν την τάξη:
΄΄Η αρρώστια και η αρχοντιά, γνωρίζονται από μακριά΄΄
Η παραμονή στο κρεβάτι
Για όσους νομίζουν ότι οι ασθένειες περνούν εύκολα, χωρίς παραμονή στο κρεβάτι και χωρίς τήρηση των συμβουλών του γιατρού, μάλλον κάνουν λάθος αφού…
΄΄Η αρρώστια θέλει φάρμακα, θέλει ζεστό κρεβάτι΄΄
Τα μικρά προβλήματα υγείας
Εκτός από τις σοβαρές ασθένειες, υπάρχουν και τα μικροπροβλήματα υγείας που αντιμετωπίζονται με αισιοδοξία, αφού ταλαιπωρούν ελάχιστα τον κόσμο, χωρίς να τον ανησυχούν ιδιαίτερα και έτσι:
΄΄Βήχα και συνάχι, χαρά στον που τά ‘χει΄΄
Η αρρώστια ξεπερνά ακόμη και τη θρησκεία
Σε πολλές περιπτώσεις, η αρρώστια φαίνεται να μπαίνει παραπάνω ακόμη και από το θρησκευτικό αίσθημα του λαού μας, ο οποίος το παραβλέπει προσωρινά για χάρη της υγείας του:
΄΄Ασθενής και οδοιπόρος, αμαρτία δεν έχουν΄΄
Υπάρχει, όμως, και η αντίληψη ότι ακόμη και οι δωρεές είναι προτιμότερο, μερικές φορές, να καταλήγουν σε άτομα που έχουν ανάγκη:
΄΄Δώσε φτωχού και άρρωστου και λειτουργιά μην κάνεις΄΄
Όταν έρχονται τα γηρατειά…
Το πέρασμα των ανθρώπων από τη νεότητα στα γηρατειά συνοδεύεται, συνήθως, από διάφορα προβλήματα υγείας:
΄΄Τον γέρο δεν τον ρωτούν πού πονεί, αλλά πού δεν πονεί΄΄
Επίσης, πολλές φορές στην τρίτη ηλικία είναι απαραίτητη και η χρήση βοηθημάτων, για την εκτέλεση διαφόρων εργασιών (μην πάει ο νους σας στο πονηρό!):
΄΄Βάλε γέρο τα γυαλιά σου, για να κάμεις τη δουλειά σου΄΄
Δεν είναι σπάνια, ακόμη, η έλλειψη σεβασμού στα άσπρα μαλλιά των γερόντων, αλλά και η παράβλεψη του γεγονότος ότι όλοι κάποτε θα γεράσουν:
‘’Γέρος είσαι, δε φελάς
μόνο το ψωμί χαλάς’’
Η ζωή συνεχίζεται
Παρά τη σοβαρότητα των προβλημάτων υγείας που κατά καιρούς αντιμετωπίζει ο κόσμος, έχει καταλήξει στην άποψη ότι πρέπει να τα ξεπερνά και να γυρίζει καινούρια σελίδα στη ζωή του:
΄΄Οπ’ αρρωστά και ξαρρωστά στο πανηγύρι πάει΄΄
Ξέρει, πάντως, ότι θα πρέπει να βοηθά τον άρρωστο όσο είναι ζωντανός, αφού όταν φύγει από τη ζωή δεν χρειάζεται πλέον συμπαράσταση:
΄΄Παρηγοριά στον άρρωστο, μέχρι να βγει η ψυχή του΄΄
Αρκετές φορές, ακόμη, οι συγγενείς-κληρονόμοι καραδοκούν, ιδίως όταν ο ασθενής διαθέτει μεγάλη περιουσία:
‘’Ακόμη δεν απόθανε, κι ανάβουν τα κεριά του’’
ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΓΙΑΤΡΟΥΣ
Οι γιατροί προσπαθούν να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα υγείας του λαού μας εδώ και πολλούς αιώνες, γι’ αυτό και αποτελούν ένα από τα προσφιλή θέματα των παροιμιών.
Ο γιατρός είναι απαραίτητος
Ο λαός μας από παλιά γνωρίζει ότι δεν μπορεί να βρει την υγειά του χωρίς να ζητήσει τη βοήθεια κάποιου γιατρού, γι’ αυτό και αναφέρει ότι:
΄΄Ο άρρωστος θέλει γιατρό και ο πεθαμένος κλάμα΄΄
Η εμπειρία χρειάζεται
Η αντίληψη ότι οι παλιοί γιατροί, λόγω εμπειρίας, είναι οι καταλληλότεροι για την αντιμετώπιση των προβλημάτων υγείας, είναι καλά εδραιωμένη στη συνείδηση του λαού, γι’ αυτό και συμβουλεύει:
΄΄Παλιό γιατρό λαγώνευε και γέρο καπετάνιο΄΄
Η καθυστέρηση του γιατρού
Στην παλιά εποχή ο γιατρός καθυστερούσε επειδή πήγαινε στον άρρωστο με τη φοράδα. Στις μέρες μας, ο άρρωστος αργεί να φτάσει στο νοσοκομείο επειδή δεν υπάρχουν αρκετά ασθενοφόρα και οι γιατροί καθυστερούν να τον εξετάσουν διότι είναι λίγοι και τα περιστατικά πολλά…
΄΄Ώστε να΄ρθουνε οι γιατροί, πάνε οι πληγωμένοι΄΄
Τα έξοδα της αρρώστιας
Σε όλες τις εποχές ο κόσμος γνώριζε ότι η υγεία είναι μια πολύ ακριβή υπόθεση και ότι για να την αποκτήσεις δεν θα πρέπει να υπολογίζεις τα χρήματα:
΄΄Όταν βαρείς, να γιατρευτείς έξοδα μη λυπάσαι΄΄
Όλοι γνώριζαν, επίσης, ότι οι καλύτερες κλινικές και οι καλύτεροι γιατροί είναι πάντα και οι ακριβότεροι, γεγονός που έχει ισχύ και στην λαοφιλή συνήθεια του ΄΄φακελακιού΄΄ (μακριά από μας):
΄΄Κατά τη δωρεά σου, θα δεις και την υγειά σου΄΄
Δυστυχώς, όμως, πολλές φορές οι γιατροί κοστίζουν πολύ περισσότερο από αυτό που αναμένεται, με αποτέλεσμα τον οικονομικό μαρασμό της οικογένειας του αρρώστου (τα ΄΄άσπρα΄΄ είναι τα χρήματα)
΄΄Η δουλειά τα κάνει τ’ άσπρα και γιατρός τα κάνει πάστρα΄΄
Έλλειψη εμπιστοσύνης στο γιατρό
Δεν λείπουν, βέβαια, και οι περιπτώσεις που οι άρρωστοι δεν εμπιστεύονται τους γιατρούς, αφού πιστεύουν είτε ότι δεν τους δίνουν σημασία, είτε ότι δεν ξέρουν με ποιο τρόπο θα λύσουν το πρόβλημά τους:
΄΄Αν κάτεχε ο κασίδης γιατρικό, θα το’ κανε στον εαυτό του΄΄
Το έργο των γιατρών
Ανακεφαλαιώνοντας, μπορούμε να πούμε ότι ο λαός μας, αν και συχνά παραπονιέται για τα κακώς κείμενα του συστήματος, κατά βάθος αναγνωρίζει το έργο και την καλή διάθεση των λειτουργών της υγείας, γι’ αυτό και φιλοσοφεί πάνω στα προβλήματά του λέγοντας:
΄΄Αν εγιατρεύουνταν ο νους
και η καρδιά τ’ ανθρώπου
χαρά στη μοίρα των γιατρών
μικρού ή μεγάλου τόπου΄΄
Ο γράφων, ως εργαζόμενος στο Εθνικό Σύστημα Υγείας, οφείλει να πληροφορήσει το αναγνωστικό κοινό ότι κάθε ομοιότητα με πρόσωπα και καταστάσεις στα μέρη μας είναι τυχαία και συμπτωματική… Εξάλλου οι παροιμίες αναφέρονται σε εποχές που έχουν περάσει προ πολλού…
Ή ΜΗΠΩΣ ΌΧΙ;

Δεν υπάρχουν σχόλια: